Tussen 'burn' en 'bore': nóg gelukkiger op je werkplek met deze vijf tips van Thijs Launspach

De wind slaat de regen in je gezicht en degradeert de paraplu boven je hoofd tot een natte lap stof. Vanochtend stond je al een uur stil in de ochtendspits. De eerste vergadering is nog niet begonnen of je stoot een kop koffie over je laptop. En tot overmaat van ramp tref je een overvolle mailbox aan wanneer je eindelijk plaatsneemt achter je bureau. Herkenbaar? Goed bezig! 

Huh? Ja; die stress, dat is niet per se iets negatiefs. Natuurlijk hebben we allemaal liever een vlekkeloze ochtend met een prettig zonnetje, zonder ochtendspits, koffie ín het plastic bekertje en een lege mailbox. Maar zo werkt het leven niet. En dat is maar goed ook. Want failure is the way foward, schrijft zelfhulp-auteur Mark Manson. Zonder een beetje kosmisch tegengas zou het leven een saaie aaneenschakeling van hetzelfde op het bekende zijn.  

Misschien wil je het niet horen, maar soms is die regen in je gezicht beter dan de wind in je rug. Who you are is defined by what you’re willing to struggle for, aldus Manson. Of beter gezegd: tegenspoed daagt uit, en zorgt ervoor dat jij jezelf blijft ontwikkelen. 

Iets dichter bij huis is psycholoog Thijs Launspach eenzelfde mening toebedeeld. Hij schreef onder andere het boek Fokking druk: Het ultieme anti-stressboek. Er is slecht en goed nieuws volgens Launspach: een werkbestaan anno 2022 zonder stress is ondenkbaar. Het goede nieuws? Die stress is niet erg. Sterker nog: het hoort erbij. Evengoed als stress inherent is aan het hedendaagse leven. 

Tijdens een speciale webinar kwam hij erover vertellen tegenover een groep collega's van de Quoratio Groep. De persoonlijke ontwikkeling van mensen is belangrijk, en daarom is het belangrijk om die stress aan de teugels te leggen. Maar hoe? 

De uitdaging ligt in de beheersing van stress. Want wie zijn emoties onder controle heeft, bezit de sleutel tot een gelukkiger leven. 

Maar stressgevoelens verdwijnen niet simpelweg met het dichtklappen van je laptop. De volgende ochtend slaan ze je als een fysieke volle mailbox weer in het gezicht. In plaats daarvan loont het om jezelf beter te leren kennen: waar ervaar jij stress van? En, belangrijker nog, wat kan jij daaraan doen? Hobbels in de weg maken misschien geen betere auto – maar wel een oplettender chauffeur. 

Om te beginnen met het (beter) kennen van jezelf, moeten we eerst onderzoeken waar stress eigenlijk vandaan komt. Want die trillende handjes en opgeknoopte maag komen niet uit het niets. Fysiologisch gezien is stress een reactie op een zogeheten ‘vecht-of-vlucht’-moment. Officieel hoort ‘bevriezen’ hier ook bij (naar het Engelse fight, flight or freeze), maar ga jij maar eens proberen stil te staan als de adrenaline door je lichaam giert als Usain Bolt over de atletiekbaan op de honderd meter sprint. 

Dat lukt niet. 

Dus focussen we ons op die eerste twee. Stel je voor dat je op een druilerige winteravond door een verlaten achterstandswijk loopt (denk aan Batman’s Gotham), wanneer je plotseling wordt aangevallen door een verlaten zwerfhond. Heldhaftig als een James Bond in spé probeer je te ontkomen. Tot je raakt ingesloten in een doodlopende steeg. Je draait je om en staart recht in een tweetal bloeddorstige ogen; slijm druipt langs de tanden; gegrom overstemt al het andere geluid – je voelt de laatste seconden van je leven wegtikken… 

Of je opent je laptop en ziet vijftig mails openstaan die allemaal vergezeld worden door een drammend rood uitroeptekentje wat betekent dat je ze eigenlijk gisteren al had moeten beantwoorden – we kunnen niet allemaal helden zijn. 

In ieder geval, in beide situaties maakt je lichaam adrenaline aan. Je hersenen maken namelijk geen onderscheid tussen die bloeddorstige hond en een overvolle mailbox. In beide gevallen is sprake van een stressvolle situatie. 

Op dit specifieke moment stelt je lichaam je een essentiële vraag: ga je knokken of ga je nokken? Met andere woorden: blijf je staan en ga je vechten, of kies je eieren voor je geld en vertrek je met de noorderzon? 

Bewust zal je jezelf de vraag niet stellen; deze keuze maak je in luttele ogenblikken. Op dat moment ervaar je het summum van de stress: de adrenaline snelt door je lichaam. Deze piekbelasting is niet erg, zolang deze ook maar snel weer afneemt. Mocht dat niet snel genoeg gebeuren, dat maakt je lichaam het hormoon cortisol aan. Waar adrenaline een soort gratis proefabonnement is, vormt cortisol het premium membership. En als enige ter wereld betaalt die je met meer dan gelijke munt terug. 

Wie namelijk te lang gestrest blijft, houdt daar niet alleen de schrik aan over. Als de emotionele belasting lang genoeg op een zeker niveau blijft (dit verschilt per persoon), krijg je een burn-out. Je energie is dan helemaal op. Je bent opgebrand. Je bent fysiek uitgeput. Uit bed komen voelt opeens alsof je tien kilometer moet hardlopen. 

Terug naar Thijs Launspach. Hoe voorkom je dat je een premium membership adrenaline krijgt? Vijf tips: 

1. Zet werk-gerelateerde notificaties op je mobiel uit. 
   1. Als je continu wordt gestoord in je privétijd, krijg je ook niet voldoende rust. Een bloeddorstige hond die je net probeerde aan te vallen in Gotham ga je ook niet aanlijnen om vervolgens rustig uit te laten. 
2. Eindig je dag met een braindump.  
   1. Ventileer je gedachten aan het eind van de dag. Neem vijf minuten de tijd om hersenflarden die nog door je hoofd spoken neer te pennen. Op deze manier hoeft je hersenpan deze niet op te slaan en kan je de werkdag voor jezelf afsluiten – zonder dat je waardevolle informatie vergeet. 
3. Neem geregeld pauze en beweeg voldoende. 
   1. Over het algemeen kan je je negentig minuten lang concentreren. Neem daarna een pauze. Ga een rondje lopen of maak een praatje met een collega, maar ga in ieder geval achter je computer weg. De mens is niet gebouwd om acht uur lang naar een PC-scherm te staren. Het zal soms voelen als spijbelen, maar het mag. Je productiviteit gaat er immers weer op vooruit. 
4. Stel prioriteiten. 
   1. Desnoods met gebruik van een lijstje op een applicatie (‘To Do’ van Microsoft is een aanrader). Stel jezelf de vraag: moet ik dit nú doen, of kan dit ook later? Onthoud dat sommige problemen zichzelf ook oplossen.  
5. Vraag om hulp. 
   1. Vooral als het even niet lukt of als je ergens meezit. Zowel op pragmatisch als emotioneel niveau. Je lost er namelijk een probleem mee op, en gelijktijdig ventileer je waar je mee zit. Anders loop je het risico dat je gaat opkroppen waar je mee zit, waarmee je verandert in een soort wandelend kruitvat van emoties. 
      
      

Even terug naar het begin, want het omgekeerde is ook waar. Een leven zonder stress levert even weinig op als een leven met teveel stress. Immers: je daagt jezelf niet voldoende uit. Mogelijk ben je wel tevreden met je leven, maar het is maar de vraag of je er wel het maximale uit haalt. Het kan zelfs zo zijn dat je ongemotiveerd raakt en daardoor geen plezier meer hebt in je werk. Dit is het tegenovergestelde van een burn-out, namelijk een bore-out. 

Aan de andere kant moet je accepteren dat je geen superheld bent. Het zal namelijk niet altijd zo gaan als je wil. Je zal baaldagen hebben, het leven zal je tegenzitten, soms zal je het leven misschien wel haten. Maar daar is (in beperkte tijdsduur) niks mis mee. Sterker nog: het motiveert je om nog beter te presteren. 

En mocht dat een keer niet helpen, ga dan schapen knuffelen. Dat werkt aantoonbaar stress-verlagend, en wie wijst er nou een dartelend lammetje af? Ben je ook eens van het geblaat van die ene roddelende collega af.